KEDUDUKAN ISLAM DAN KEISTIMEWAANNYA DALAM PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN
Solehuddin Shuib, Amir Imran Abu
Yamin, Khairulazhar Samsudin, Mohd Amirul Hafiz Ahmad, Zalina Zakaria1
Jabatan Fiqh dan Usul, Akademik
Pengajian Islam, Universiti Malaya, 50603 Kuala Lumpur, Malaysia
1Emel: zalina_jsu@um.edu.my
ABSTRAK
Islam
mendapat kedudukan penting dalam sistem perundangan negara kita. Namun begitu bidang kuasa yang diberikan
kepada undang-undang Islam hanya terhad berkaitan kekeluargaan, kehartaan dan
jenayah sahaja. Kertas kerja ini akan menjelaskan kedudukan Islam dan
keistimewaannya, cabaran dan isu berkaitan serta kesan-kesan positif
berdasarkan kedudukan Islam dalam Perlembangaan Persekutuan. Secara kesimpulannya
meletakkan posisi Agama Islam dalam kerangka Perlembagaan Persekutuan adalah
amat penting dan mesti dipelihara oleh semua pihak khususnya penganut Islam itu
sendiri.
Kata kunci:
Islam; Perlembagaan Persekutuan; Undang-Undang
PENGENALAN
Islam mendapat kedudukan penting dalam sistem
perundangan di negara kita malah ia sangat
penting dalam sejarah dan kebudayaan Melayu.[1] Islam bukan sahaja dalam bentuk ibadat tetapi
dalam bentuk undang-undang negeri.
Kekuasaan Melaka menjadi kuat selepas menerima Islam sehingga
menguasai negeri-negeri Melayu
lain. Pada akhir abad ke 19, British
menjajah Tanah Melayu. Beberapa
perjanjian dibuat oleh British dengan pihak berkuasa tempatan untuk mengukuhkan
kedudukannya di Tanah Melayu. Walaupun negeri-negeri Melayu diletakkan di bawah
kekuasaan British, Undang-undang Islam masih diakui oleh pihak berkuasa
penjajah. Undang-undang Sivil juga
dikuatkuasakan pada 1837 dan berikutnya pada tahun 1956. Peruntukan piagam dan
undang-undang telah memberi kuasa yang lebih banyak dan lebih luas kepada penjajah
mengubah dan menghapuskan undang-undang tempatan dan menggantikannya dengan
undang-undang Inggeris keseluruhannya.[2]
PERMASALAHAN BERKAITAN
KEDUDUKAN ISLAM DALAM PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN
Berikut dijelaskan antara
isu-isu dan permasalahan berkaitan kedudukan Islam dalam Perlembagaan
Persekutuan. Benarkah keistimewaan ini
akan tercabar apabila salah penafsiran dari segi Perlembagaan Persekutuan? Bolehkah
Mahkamah Syariah mengekang sebarang perkara yang berkaitan dengan akidah? Adakah
dibolehkan penyebaran dan fahaman ideologi yang bertentangan dengan Islam
kepada penganut Islam? Adakah wujudnya pertikaian melibatkan institusi Islam di
Malaysia? Adakah kedudukan Islam dalam Perlembagaan Persekutuan mempunyai impak
terbaik kepada negara?
Kertas ini akan menjawab hal-hal yang berkaitan
dan juga dijelaskan cabaran serta cara penyelesaiannya. Berikut adalah objektif kajian antaranya
ialah:
1.
Menjelaskan kedudukan
Islam dan keistimewaannya dalam Perlembagaan Persekutuan.
2.
Menerangkan cabaran dan isu
berkaitan Islam dalam Perlembagaan Persekutuan.
3.
Kesan positif dari
kedudukan Islam dalam Perlembagaan Persekutuan.
Berikut dijelaskan huraian bagi setiap objektif
di atas. Objektif yang pertama menjelaskan kedudukan Islam dan
keistimewaannya dalam Perlembagaan Persekutuan. Bahagian ini dijelaskan kepada dua bahagian, iaitu
kedudukan Islam dalam perlembagaan dan seterusnya keistimewaannya dalam
Perlembagaan Persekutuan.
KEDUDUKAN ISLAM DALAM PERLEMBAGAAN
PERSEKUTUAN
Di dalam bahagian ini,
di sana terdapat ketetapan Islam dalam sebagai Agama Persekutuan dan ianya
termaktub dalam perkara 3 (1), 3 (2), 3 (3), 3 (5), 11, 12 (2), dan 160 (6A). Berikut akan dihuraikan secara lebih terperinci
mengenai hal berkaitan.
KETETAPAN ISLAM SEBAGAI AGAMA PERSEKUTUAN[3]
Berikut diperturunkan sepenuhnya peruntukan
Perkara 3 Perlembagaan Persekutuan.
Perkara 3 (1):
Agama Islam ialah agama bagi Persekutuan; tetapi agama-agama lain boleh
diamalkan
dengan aman dan damai di mana-mana bahagian
Persekutuan.
Perkara 3 (2):
Dalam tiap-tiap Negeri melainkan Negeri-negeri yang tidak mempunyai raja,
kedudukan Raja sebagai Ketua Agama Islam dalam negerinya dan setakat mana yang
diakui dan diisytiharkan oleh Perlembagaan Negeri itu, dan juga, tertakluk
kepada Perlembagaan Negeri itu, segala hak, keistimewaan, hak kedaulatan dan
kuasa yang dinikmati olehnya sebagai Ketua Agama Islam tidaklah tersentuh dan
tercacat, tetapi dalam apa-apa perbuatan, amalan atau upacara yang telah
dipersetujui oleh Majlis Raja-raja supaya meliputi seluruh Persekutuan, maka
tiap-tiap orang Raja lain hendaklah atas sifatnya sebagai Ketua Agama Islam
membenarkan Yang Di Pertuan Agong (YDPA) mewakilinya.
Perkara 3 (3):
Perlembagaan-perlembagaan bagi negeri-negeri Melaka, Pulau Pinang, Sabah dan
Sarawak hendaklah masing-masing membuat peruntukan bagi memberi kepada Yang Di
Pertuan Agong kedudukan sebagai Ketua Agama dalam negeri itu.
Perkara 3 (5):
Walau apa-apa jua dalam Perlembagaan ini, Yang Di Pertuan Agong hendaklah
menjadi Ketua Agama Islam dalam Wilayah-wilayah Persekutuan Kuala Lumpur,
Labuan dan Putrajaya; dan bagi maksud ini Parlimen boleh dengan undang-undang
membuat peruntukan-peruntukan bagi mengadakan peraturan mengenai hal ehwal
agama Islam dan bagi menubuhkan suatu Majlis untuk menasihatkan Yang Di Pertuan
Agong mengenai perkara-perkara berhubung dengan agama Islam.
Selain daripada perkara 3, ada beberapa lagi peruntukan penting yang
lain berkaitan kedudukan Islam iaitu perkara 11[4],
12 (2)[5],
dan 150 (6A). Sekali lalu,
peruntukan-peruntukan tersebut ialah[6]:
i.
Hak kebebasan beragama[7].
Peruntukan Perkara 11 menjelaskan bahawa pertama, setiap orang berhak menganuti dan mengamalkan agama masing-masing. Kedua, tiada
sesiapa pun boleh dipaksa membayar apa-apa cukai jika diperuntukkan bagi maksud
yang lain dari agamanya sendiri. Ketiga, setiap kumpulan berhak menguruskan hal
ehwal agamanya sendiri termasuklah menubuh, menyelenggara atau memiliki harta atau
institusi. Keempat, undang-undang negeri dan undang-undang wilayah persekutuan
boleh mengawal atau menyekat
pengembangan apa-apa kepercayaan agama dalam kalangan orang Islam.
ii.
Kebenaran menggunakan
wang awam untuk tujuan-tujuan Islam[8]
Peruntukan
Perkara 12
menjelaskan bahawa pertama, setiap kumpulan agama berhak menubuh dan
menyelenggara yayasan untuk pelajaran kanak-kanak mengenai agama masing-masing.
Kedua, undang-undang persekutuan dan undang-undang negeri boleh mengadakan
bantuan kewangan khas bagi menubuh dan menyelenggara Yayasan Islam atau bagi
mengajar mengenai agama Islam kepada orang Islam. Ketiga, tiada sesiapa dipaksa
mengambil bahagian dalam upacara agama selain agamanya. Keempat, agama bagi
seseorang yang berumur kurang dari 18 tahun ditentukan oleh ibu bapa atau
penjaganya.
iii.
Kedudukan Mahkamah Syariah
di dalam sistem perundangan[9]
Peruntukan
Islam disentuh dalam Perkara 121 (1A). Melalui peruntukan ini
menjelaskan bahawa Mahkamah Tinggi Sivil tidak boleh mempunyai bidang kuasa
berkenaan dengan apa-apa perkara dalam bidang kuasa Mahkamah Syariah. Ini
kerana sebelum pindaan itu dibuat terdapat beberapa kes (seperti wakaf,
penjagaan anak, mungkir janji untuk berkahwin dan lain-lain) di mana Mahkamah
Sivil telah membuat keputusan mengenai perkara yang termasuk dalam bidang kuasa
Mahkamah Syariah dan adakalanya telah mengubah keputusan yang telah dibuat di
Mahkamah Syariah.
iv.
Pengecualian
undang-undang Islam daripada undang-undang darurat[10]
Peruntukan di bawah Perkara
150 (6A), jelas memelihara hal ehwal Islam walaupun dalam keadaan darurat
yang memberi kuasa kepada pihak eksekutif untuk membuat undang-undang yang pada
keadaan biasa, undang-undang hanya boleh dilakukan di Parlimen dan kerajaan
pusat boleh mengambil alih pemerintahan kerajaan negeri. Ini menunjukkan bahawa
walaupun kuasa darurat yang sangat luas tetapi tidak termasuk perkara yang
berhubung dengan agama Islam dan adat istiadat Melayu. Ini menunjukkan hal yang
berkaitan dengan agama Islam diberi status yang tinggi dalam perlembagaan.
v.
Penetapan
hal ehwal Islam sebagai sesuatu yang terletak di dalam bidang kuasa negeri[11]
Hal ehwal mengenai agama
Islam adalah terletak di dalam bidang kuasa negeri. Dalam erti kata lain hanya
Kerajaan Negeri yang boleh membuat apa-apa undang-undang mengenai hal ehwal
Islam seperti Undang-undang Islam, Mahkamah Syariah, zakat dan semua lain yang
berkaitan agama lslam. Hal yang demikian
kerana Perlembagaan Persekutuan melalui Jadual Kesembilan Senarai II menyatakan
di dalam Butiran 1 bahawa hal ehwal Islam adalah di bawah bidang kuasa negeri.
Inilah yang menyebabkan kebanyakan kita mengatakan semua isu mengenai agama
Islam adalah di bawah bidangkuasa negeri.[12]
Setelah dijelaskan berkaitan kedudukan Islam
dalam Perlembangaan Persekutuan, berikut akan dijelaskan pula keistimewaan
Islam dalam Perlembangaan Persekutuan.
BAGAIMANA ISLAM DILIHAT MENDAPAT
KEISTIMEWAAN BERBANDING AGAMA LAIN?
Tidak dapat dinafikan Islam merupakan agama yang
syumul dan merangkumi semua aspek kehidupan manusia serta menjadi pendoman
hidup yang berfungsi secara sejagat. Sejarah telah membuktikan negara-negara
yang menjadikan Islam sebagai pedoman baik dari segi kehidupan mahupun
undang-undang negara, telah berjaya membawa kepada kemakmuran dam
kesejahteraan.
Setelah mencapai kemerdekaan negara, Malaysia
telah menubuhkan Perlembagaan Persekutuan (PP), iaitu satu bentuk panduan
kepada pembentukkan negara dan undang-undang. Di sini kita dapat menyaksikan
bahawa Islam telah dibawa masuk juga ke dalam Perlembagaan Persekutuan pada
Bahagian I Perkara 3(1) yang telah menyatakan bahawa Islam merupakan agama bagi
Persekutuan. Namun begitu, Perlembagaan juga tidak menafikan hak-hak bagi agama
lain untuk bebas diamalkan di Malaysia dan sekaligus menimbulkan konflik
tafsiran yang pelbagai dari skop undang-undang.[13]
BIDANG KUASA SULTAN, YDPA DAN KEDAULATAN
PERLEMBAGAAN
Umum mengetahui bahawa
Sultan mempunyai kuasa mutlak ke atas pengawasan dan pentadbiran agama bagi
setiap negeri-negeri di Malaysia, manakala Yang di Pertuan Agong (YDPA)
mempunyai kuasa mutlak pentadbiran agama Islam di negeri-negeri tidak beraja.
Ini menjadikan seorang Sultan dan YDPA mempunyai kuasa autonomi kepada setiap
negeri-negeri dalam menegakkan agama Islam.
Perkara 37 (Perlembagaan Persekutuan) mewajibkan
YDPA mengangkat sumpah untuk memelihara agama Islam di dalam negara pada setiap
masa. Atas dasar ini, maka termaktublah bahawa Ketua Negara Malaysia haruslah
memberi sepenuh komitmen dalam memelihara agama Islam di dalam negara. Justeru
itu, dengan berdirinya Islam sebagai agama negara, dan komitmen Ketua Negara,
maka kita dapat menyaksikan bahawa negara Malaysia dipacu mengikut landasan
agama Islam termasuk dari segala segi perundangan. Segala sesuatu undang-undang
mestilah dilaksanakan dengan tidak terkeluar dari landasan agama kerana Islam
diletakkan sebagai agama yang tinggi dalam negara.[14]
Namun begitu, jika dikaji dari sudut Perlembagaan
Persekutuan, Perdana Menteri Malaysia masih boleh dilantik di kalangan bukan
Islam kerana tidak dinyatakan dengan jelas bahawa Perdana Menteri mesti
dilantik di kalangan orang Islam sahaja. Bahagian IV, Bab 3, Perkara 40 PP yang
menyaksikan bahawa YDPA haruslah bertindak mengikut nasihat Jemaah Menteri yang
bertindak mengikut arahan Perdana Menteri mengundang permasalahan pada Islam
kelak sekiranya ada perlantikan dari kalangan bukan Islam sebagai Perdana
Menteri. Isu perlantikkan ini pernah diketengahkan oleh parti Pakatan Harapan
(PH).
MELINDUNGI KESUCIAN AGAMA ISLAM
Perkara 3(I) Perlembagaan Persekutuan, pada
hakikatnya menunjukkan bahawa agama Islam adalah agama yang menjadi tonggak
kepada negara dan terpelihara kesuciannya. Walaupun tiada satu peruntukan
khusus yang menyatakan bahawa menjadi kewajiban kepada negara untuk mengikuti
Al-Quran dan Sunnah dalam segala urusan pentadbiran serta undang-undang, namun
kedudukkan Islam di dalam Perkara 3 (I) sudah jelas menyatakan
kepentingan agama Islam itu sendiri dalam negara.
Perlembagaan Persekutuan jelas menunjukkan
bahawa kerajaan mempunyai tanggungjawab dalam memelihara kesucian agama Islam
dengan melarang sebarang bentuk dakwah agama lain kepada orang Islam. Ini
menunjukkan kanun yang telah ditetapkan di dalam Perlembagaan Persekutuan
adalah bertujuan untuk memelihara kesucian Islam itu sendiri, sekalipun agama
lain masih bebas di amalkan di dalam negara.
Bagi membantu dalam menaikkan lagi martabat
Islam dan memelihara kesucian agama Islam, Perkara 12 (2) Perlembagaan
Persekutuan memperuntukkan bahawa kerajaan mempunyai kuasa khusus untuk
menubuh, menyelenggara atau membantu penubuhan atau penyelenggaraan sebarang
bentuk institusi Islam. Kerajaan juga boleh mengadakan ataupun membantu
mengadakan ajaran dalam agama Islam serta boleh mengeluarkan perbelanjaan
sesuai dengan apa yang diperlukan untuk perkara-perkara tersebut.
Namun begitu, jika dilihat dari sudut Perkara
8 Perlembagaan Persekutuan yang menyatakan bahawa rakyat di negara Malaysia
mempunyai hak kesamarataan, ini telah menjadi hujah bagi mereka yang inginkan
kebebasan daripada takluk hukum agama. Hal ini terbukti dalam isu terkni di
mana ada NGO dan badan-badan tertentu yang giat hendak melegalisasikan
transgender di dalam negara tanpa dapat dihalang suara mereka oleh badan-badan
atau autoriti agama. Ini menunjukkan kelompongan di dalam Perlembagaan
Persekutuan dalam melaksanakan hak Islam untuk bersuara di dalam isu ini.
ISLAM SEBAGAI AGAMA PERSEKUTUAN[15]
Selari dengan martabat Islam sebagai agama
Persekutuan, maka pelbagai terdapat pelbagai keistimewaan yang telah diberikan.
Malahan agama-agama lain tidak disebut sebagai asas dalam perlembagaan, cuma
hanya diberikan kebebasan untuk beramal. Di antara keistimewaan Islam sebagai
agama Persekutuan ialah[16] :
a) Mempunyai
mahkamah agama sendiri iaitu Mahkamah Syariah. Agama-agama lain tidak dapat
mewujudkan mahkamah sendiri. Perbicaraan di dalam Mahkamah Syariah juga adalah
khusus untuk orang beragama Islam sahaja.
b) Hanya
Ketua Agama Islam sahaja yang dilantik. Tiada perlantikan untuk ketua agama
bagi lain-lain agama berdasarkan kepada Perlembagaan Persekutuan.
c) Hanya
undang-undang di dalam Islam sahaja boleh dijadikan sebagai undang-undang untuk
umat Islam di dalam negara. Undang-undang agama lain tidak boleh diwujudkan di
dalam negara
Namun begitu, terdapat juga beberapa isu yang
harus diteliti walaupun Islam diberikan keistimewaan di dalam negara kita
berdasarkan kepada peruntukan Perlembagaan Persekutuan. Sekiranya dilihat
daripada konteks undang-undang:
a) Walaupun
Islam boleh mewujudkan Mahkamah Syariah, tetapi bidang kuasanya masih tertakluk
kepada bidang kuasa Mahkamah Persekutuan. Terdapat beberapa isu yang diputuskan
oleh Mahkamah Syariah tetapi ditolak oleh Mahkamah Persekutuan misalnya isu
murtad.
b) Walaupun
tiada perlantikkan untuk ketua agama lain, namun agama-agama lain bebas di
amalkan dan Perlembagaan Persekutuan menjamin hak kesamarataan untuk semua. Ini
menyebabkan telah timbul isu-isu seperti penggunaan kalimah Allah yang
diberikan hak juga kepada orang Kristian.[17]
c) Walaupun
hanya undang-undang Islam sahaja yang boleh dijadikan undang-undang untuk umat
Islam dalam negara, namun bidang kuasanya masih terbatas dan undang-undanng
sivil tetap boleh mengatasi bidang kuasa undang-undang Islam. Pelbagai kes
dapat dilihat di bawa dari Mahkamah Syariah ke Mahkamah Sivil, dan keputusannya
memihak kepada Mahkamah Sivil.
Berdasarkan kepada penelitian, dapatlah
disimpulkan bahawa agama Islam bukanlah sekadar agama rasmi dan berfungsi hanya
untuk majlis-majlis rasmi sahaja, tetapi Islam merupakan agama persekutuan dan
mempunyai martabat serta kepentingan di dalam negara. Namun begitu, masih
terdapat banyak kelompongan di dalam Perlembagaan Persekutuan, yang tetap
menampakkan bahawa Malaysia sebuah negara sekular dan Islam dilihat sebagai
sebuah anutan penduduk semata-mata.[18]
Berikut dijelaskan huraian bagi objektif kedua
kajian iaitu berkaitan cabaran dan isu berkaitan Islam dalam Perlembagaan
Persekutuan.
CABARAN DAN ISU BERKAITAN ISLAM DALAM PERLEMBAGAAN
PERSEKUTUAN.
Objektif kedua (2) pula menjelaskann cabaran dan isu berkaitan Islam dalam
Perlembagaan Persekutuan. Huraiannya berkaitan
perkara akidah yang meliputi aspek murtad, pertikaian berkaitan institusi
Islam, penyebaran ajaran sesat, dakyah agama lain kepada orang Islam, isu
kalimah Allah[19]
dan penyebaran ajaran sesat.[20]
Malaysia terdiri daripada masyarakat berbilang agama, budaya, adat,
bangsa atau kaum. Keamanan ini tercapai kerana wujudnya persefahaman dan persepakatan
sesama masyarakat termasuk dalam isu agama khususnya melibatkan antara penganut
Islam dan bukan Islam. Namun sejak kebelakangan ini, wujud beberapa fenomena
berkaitan agama sehingga menimbulkan insiden yang kurang baik. Ini perlu
ditangani dengan segera agar keharmonian dapat dikekal. Oleh itu, dikemukakan
beberapa isu dan cabaran dalam mendepani konflik dalam hal agama di mana ia
boleh berpunca dari bukan Islam dan juga boleh berpunca dari penganut Islam itu
sendiri. Ini penting bagi memastikan Islam sejajar dengan statusnya sebagai
Agama Persekutuan seperti yang tercatat dalam Perlembagaan Persekutuan.
Perkara berkaitan akidah
merupakan tunjang utama bagi penganut agama Islam. Isu murtad (tukar atau keluar dari agama Islam) telah berlaku sejak
sekian lama. Faktor menukar agama antaranya kerana perkahwinan, dasar cinta,
suka sama suka dan tidak mengamalkan ajaran Islam dalam suatu tempoh yang
panjang menyebabkan seseorang itu memohon untuk murtad. Kes Lina Joy atau nama
sebenarnya Azalina Jailani yang bertukar ke agama Kristian menggunakan tiket
hak kebebasan beragama seperti yang terkandung dalam Perkara 11, Perlembagaan
Persekutuan sehingga membuat permohonan untuk menukar status agama pada kad
pengenalannya kepada agama yang baru dianuti. Namun begitu, kuasa menukar agama
Islam kepada agama lain hanya diberi kepada Mahkamah Syariah berdasarkan bidang
kuasa yang ada malah Jabatan Pendaftaran Negara (JPN) berdasarkan syarat
permohonan penukaran agama memerlukan beberapa dokumen sokongan dan kelulusan
melalui institusi seperti Majlis atau Jabatan Agama Islam dan Perintah Mahkamah
Syariah. Ini sekaligus mengekang isu murtad dari terus berlaku.[21]
Isu dan cabaran berkait akidah
juga adalah tentang penyebaran serta
amalan ajaran sesat. Terkini kes yang melibatkan ajaran Perjalanan Mimpi
Yang Terakhir (PMYT) oleh pengasasnya Sittah Annur atau nama sebenarnya Masitah
Ab Jalar. Ajaran ini dikenalpasti bertentangan dengan garisan Islam sebenar,
menyeleweng dan menyimpang dari pegangan Ahli Sunnah Wal Jamaah (ASWJ).
Pengasasnya mendakwa bahawa beliau boleh berhubung terus dengan Allah, malaikat serta
Nabi Muhammad S.A.W. Maka bagi mengekang ajaran ini dari terus menular dalam
masyarakat, tindakan telah diambil berdasarkan peruntukan Enakmen Jenayah
Syariah dan Jawatankuasa Fatwa di peringkat negeri berkaitan ajaran sesat
sehingga pengasasnya menyatakan pengisytiharan taubat (Istitabah) tanggal 27
September 2021 di Dewan Masjid Negeri, Shah Alam, Selangor dan semua ahlinya
dihantar ke Pusat Pemurnian Akidah bagi menjalani sesi kaunseling dan bimbingan
agama.
Selain itu gerakan dakwah agama
lain seperti gerakan Kristianisasi dan Evangelisme Kristian[22]
(usaha penyebaran melalui pelbagai cara dan pendekatan) termasuk usaha yang
bersifat ofensif mesti dibendung dan ditangani dengan baik. Walaupun termaktub
dalam Perkara 3 (1) Perlembagaan Persekutuan menyatakan agama-agama lain
boleh diamalkan, namun Perkara 11 (4) Perlembagaan Persekutuan dan
Senarai II (Senarai Negeri) Jadual Kesembilan juga menyatakan berkaitan
kawalan dan sekatan mengembangkan apa-apa doktrin atau kepercayaan agama kepada umat Islam. Ini
sekaligus membendung isu ini dari terus berleluasa sehingga menimbulkan rasa
kurang senang dari sudut penganut agama masing-masing.
Isu dan cabaran seterusnya adalah berkaitan penyebaran dan fahaman ideologi yang bertentangan dengan Islam.
Fahaman seperti liberalisme, sekularisme dan pluralisme tidak boleh dibiarkan
terus tersebar di kalangan umat Islam di Malaysia. Pemikiran anti agama, anti
Tuhan, berpandukan pemikiran logik semata-mata, kebebasan berfikir (free thinker) tanpa mahu terikat kepada
agama, hak kesamarataan dan setara termasuk dalam hal berkaitan agama mesti
dibendung secara tuntas, hikmah dan berstrategi. Kontroversi ingin menubuhkan Interfaith Commission (IFC)[23]
atau Suruhanjaya Antara Agama[24]
yang mewakili pelbagai agama secara sama rata serta usaha-usaha menyamakan
kedudukan dan hak agama-agama lain selain agama Islam mesti disekat. Ini bagi
menjamin kedudukan Islam itu sendiri di Malaysia sebagai tingkatnya yang
tertinggi dalam Perlembagaan Persekutuan.[25]
Isu sensitiviti sehingga melibatkan ketegangan hubungan antara penganut
agama adalah berkaitan pertikaian
penggunaan kalimah Allah. Tuntutan fail semakan penghakiman di mahkamah oleh
paderi gereja agar penggunaan Allah dibenarkan dalam urusan agama Kristian termasuk penerbitan buku-buku dalam konteks
hak kebebasan agama telah mendapat tentangan dari umat Islam di Malaysia.
Kalimah “God” telah diterjemahkan
kepada Allah sedangkan kalimah ini hanya eksklusif digunakan bagi orang Islam
sahaja dan tidak bagi agama lain. Begitu juga pertikaian berkait penggunaan
tulisan jawi dan khat dalam isu pendidikan yang mendapat tentangan dari
Persatuan Lembaga Pengurus Sekolah Cina Malaysia (Dong Zong).
Seterusnya adalah cabaran dan isu
dalam mendepani pertikaian berkaitan
institusi Islam melibatkan autoriti fatwa, Jabatan Mufti, bidang kuasa
Mahkamah Syariah, Majlis dan Jabatan Agama Islam Negeri-Negeri (MAIN dan JAIN),
fungsi JAKIM, institusi pengurusan zakat dan haji, hukum berkaitan syariah
serta amalan beragama yang berkaitan dengan tempat-tempat ibadah seperti
masjid. Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia (SUHAKAM) contohnya telah
mengemukakan cadangan kajian kebolehlaksanaan undang-undang khusus di Malaysia
bagi mengiktiraf golongan transgender. Asas dan hujahnya mengatakan golongan
ini layak menikmati semua hak asasi manusia sedangkan gender ketiga ini telah
diputuskan oleh pemerintah sebagai golongan yang tidak diiktiraf di Malaysia.
Ini kerana ia memberi kesan kepada perundangan Syariah yang berada di bawah
bidang kuasa negeri melibatkan kesalahan jenayah syariah. Oleh itu, polemik ini
mesti dihentikan berpandukan kuasa undang-undang sedia ada.
Ringkasnya, walaupun Islam diletakkan
sebagai agama Persekutuan di Malaysia namun masih wujud cabaran dan isunya.
Pihak-pihak tertentu dan yang tidak bertanggungjawab cuba mencari kelompongan
yang ada dalam Perlembagaan Persekutuan dan mengambilnya untuk memenuhi selera
mereka sahaja tanpa mengambilkira sensitiviti umat Islam. Kewajaran dengan
mengambil langkah-langkah dan tindakan terbaik berdasarkan undang-undang sedia
ada telah mampu mengekang dalam menghadapi semua isu dan cabaran yang timbul di
Malaysia.
Setelah
dijelaskan berkaitan dengan cabaran dan isu berkaitan Islam dalam Perlembagaan Persekutuan, berikut pula akan dijelaskan kesan-kesan
positif kedudukan Islam dalam Perlembagaan Persekutuan.
KESAN POSITIF
KEDUDUKAN ISLAM DALAM PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN
Objektif
tiga (3) ini pula akan menjelaskan kesan-kesan positif
kedudukan Islam dalam Perlembagaan Persekutuan. Perinciannya meliputi kesan dari aspek pendidikan,
peranan Majlis Agama Islam, peranan institusi seperti JAKIM, Hub Halal, bidang
kuasa Mahkamah Syariah, dan sistem kewangan dan ekonomi Islam.[26]
Sistem pendidikan negara adalah antara yang mendapat impak positif
apabila Islam diiktiraf di peringkat Persekutuan selaras dengan Perkara 3 (1)
Perlembagaan Persekutuan. Subjek Pengajian atau Pendidikan Islam, Moral dan
Akhlak menjadi nadi utama setara dengan subjek lain. Ini selaras dengan
Falsafah Pendidikan Kebangsaan (FPK) yang digabung-jalinkan dengan Falsafah
Pendidikan Islam (FPI) telah meletakkan satu tanda aras dalam melahirkan insan yang
mempunyai sahsiah yang baik, seimbang dalam semua aspek, percaya kepada Tuhan
dengan bersumberkan Al-Quran dan Al-Sunnah. Selain itu tertubuhnya Universiti
Islam Antarabangsa (UIA) dan Universiti Sains Islam Malaysia (USIM) bagi
pendidikan peringkat tinggi berpandukan terasnya Islam termasuk wujudnya
fakulti-fakulti bercirikan pengajian Islam seperti yang ditawarkan di
Universiti Malaya (Akademi Pengajian Islam) dan Universiti Kebangsaan Malaysia
(Fakulti Pengajian Islam).
Berdasarkan kepada Perlembagaan Persekutuan dan Negeri, Majlis Agama
Islam adalah merupakan Pihak Berkuasa Agama yang bertanggungjawab secara
langsung kepada Yang DiPertuan Agong, Raja atau Sultan dalam semua perkara
tentang agama Islam. Ini dijelaskan dalam semua Undang-Undang Pentadbiran Agama
Islam Negeri-negeri seperti Seksyen 4, Akta Pentadbiran Undang-undang Islam
(Wilayah-Wilayah Persekutuan) 1993 [Akta 505] yang menyebut ada suatu badan
dikenali “Majlis Agama Islam Wilayah Persekutuan” bagi menasihati Yang
DiPertuan Agong dalam perkara-perkara berhubungan dengan agama Islam. Kerana
itu adanya Jabatan Agama Islam Negeri-negeri (JAIN), penubuhan Pusat Zakat atau
Institusi Baitulmal di peringkat negeri termasuk dalam perkara pengurusan harta
seperti wakaf dan faraid (harta pusaka).
Kesan lain apabila Islam berada di peringkat Persekutuan adalah
berkembangnya struktur dan sistem Kewangan dan Ekonomi Islam. Sebelum ini
sistem konvensional mendominasi urusniaga sehinggalah wujudnya sistem Perbankan
dan Takaful yang memberi alternatif kepada masyarakat agar terhindar dari
amalan riba’. Malah akta khas diwujudkan di bawah bidang kuasa Bank Negara
Malaysia (BNM) iaitu Akta Perkhidmatan Kewangan Islam (IFSA) 2013 yang
menggabungkan antaranya Akta Bank Islam 1983 dan Akta Takaful 1984 di bawah
satu akta sahaja bagi memudahkan kawal selia sektor kewangan berdasarkan rangka
perundangan. Kewujudan secara rasmi Lembaga Tabung Haji pada 1959 atas nama
Perbadanan Wang Simpanan Bakal-Bakal Haji (PWSBH) hasil cetusan idea Profesor
DiRaja Ungku Abdul Aziz (Allahyarham) telah memberi kesan yang amat signifikan
bagi umat Islam di Malaysia menunaikan ibadah haji melalui simpanan yang lebih
teratur dan sistematik. Sebagai sebuah entiti badan berkanun, urusan Lembaga
Tabung Haji dikawal selia di bawah Akta Tabung Haji 1995 (Akta 535).
Produk halal adalah elemen terpenting khususnya berkaitan barangan
kegunaan pengguna di Malaysia sehinggakan Jabatan Kemajuan Islam Malaysia
(JAKIM) dan agensi yang berkaitan berusaha menjadikan negara ini sebagai
platform Hub Halal di peringkat antarabangsa. Melalui kerjasama termasuk
Kementerian Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna (KPDNHEP) maka
wujudnya satu standard piawaian Sijil Halal dengan polisi khas MS1500:2004
sebagai garis panduan dan memperkemaskan ruang lingkup perundangan dari sudut
pelaksanaan serta penguatkuasaan. Kuasa Perundangan peringkat negeri berkaitan
halal terkandung dalam Akta Jenayah Syariah (Wilayah Persekutuan) 1997 di bawah
peruntukan Seksyen 42 berkaitan tidak mempamerkan tanda halal. Namun bidang
kuasa dan penguatkuasaannya hanya melibatkan orang Islam sahaja. Perintah
Perihal Dagangan (Perakuan dan Penandaan Halal 2011) di bawah Seksyen 29 juga
diwujudkan bagi menjamin kualiti persijilan halal yang ada di Malaysia. Ini
juga merupakan antara impak positif apabila agama Islam berada di peringkat
Persekutuan dengan didokong di peringkat negeri masing-masing.[27]
Dari
sudut perundangan, bidang kuasa Mahkamah Syariah juga telah mendapat sedikit
pengiktirafan melalui Pindaan Perkara 121 Fasal (1A) di mana “mahkamah-mahkamah
lain tidak mempunyai bidang kuasa berkenaan apa-apa perkara yang berada dalam
bidang kuasa Mahkamah Syariah”. Ini memberi kesan positif kepada perkembangan
undang-undang Islam di Malaysia kerana tiadanya campur tangan dan pertikaian
sekiranya bidang kuasa itu berada dalam Mahkamah Syariah. Perkembangan positif
juga boleh dilihat berkaitan kedudukan zakat dan pelaksanaannya di Malaysia.
Peruntukan undang-undang dan insentif cukai diberi kepada mereka yang
menunaikan zakat melalui Seksyen 6A (3) Akta Cukai Pendapatan (1967) dengan
memberi rebat cukai bagi semua bayaran melibatkan zakat (termasuk zakat
fitrah). Manakala bagi zakat perniagaan diberikan pelepasan cukai di bawah
Subseksyen 44 (11A) di bawah bidang kuasa Lembaga Hasil Dalam Negeri (LHDN).
Ini menunjukkan peri pentingnya agama Islam diletakkan sebagai tunjang utama
dalam Perlembagaan Persekutuan.[28]
Akhir sekali adanya Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) di peringkat
persekutuan dalam menyelaras semua perkara berkaitan Islam dengan dibantu di
peringkat negeri masing-masing. Malah sejumlah peruntukan dan bajet khas
diberikan dalam mengurus serta mentadbir agama Islam sejajar dengan peruntukan
dalam Perlembagaan Persekutuan. Penerapan nilai-nilai Islam melalui penganjuran
program seperti Forum Perdana, Sambutan Maal Hijrah, Maulidur Rasul termasuk
dalam kalendar Hari Kebesaran Islam dengan diberi cuti khas adalah tanda bahawa
Islam di Malaysia berada pada tahap yang terbaik. Justeru itu pentingnya
menjaga dan memelihara kesucian agama ini agar ianya terus berada di tempat
tertinggi dalam perundangan negara selaras dengan kedudukannya sebagai agama
persekutuan di Malaysia.
KESIMPULAN
Secara kesimpulannya meletakkan posisi Agama Islam dalam kerangka
Perlembagaan Persekutuan adalah amat penting dan mesti dipelihara oleh semua
pihak khususnya penganut Islam itu sendiri. Kerjasama dan sokongan padu juga
diperlukan di peringkat negeri dalam mengangkat agama yang mulia ini. Banyak
kelebihan, kebaikan dan keistimewaan yang diperoleh kesan daripada
pengiktirafan ini sekali gus meletakkan Malaysia sebagai negara contoh kepada negara-negara
Islam yang lain.
[1] Syed Naquib
al-Attas, Islam dalam Sejarah Kebudayaan Melayu, Kuala Lumpur: Penerbit
Universiti Kebangsaan Malaysia, 1972
[2] Ahmad Ibrahim
Sistem Undang-Undang di Malaysia, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.1986
ms 71-72.
[3] Haji Hairuddin Megat
Latif, Chea Asiah Abdullah, Islam dalam Perlembagaan Malaysia: Kewajarannya
berdasarkan Faktor , Kesultanan Melayu, REKAYASA – Journal of ethics, legal and
governance, Vol. 4, 2008 (1 - 12)
[4] Nazri Muslim, Ahmad Hidayat Buang, Islam Dalam
Perlembagaan Persekutuan Dari Perspektif Hubungan Etnik Di Malaysia, Jurnal Kemanusiaan Bil.20, m.s. 115-129
[5] ibid
[6] Abdul
Aziz Bari, Islam Dalam Perlembagaan Malaysia, Intel Multimedia and Publication,
Petaling Jaya, 2005 Cetakan 1
[7] Undang-Undang Malaysia perlembagaan Persekutuan ... (n.d.). Retrieved December 11, 2021, from
https://legal.usm.my/v3/phocadownload/laws/Perlembagaan_Persekutuan.pdf.
[8] Undang-Undang Malaysia perlembagaan Persekutuan ... (n.d.). Retrieved December 11, 2021, from
https://legal.usm.my/v3/phocadownload/laws/Perlembagaan_Persekutuan.pdf.
[9] Ibid
[10] Ibid
[11] ibid
[12]
Bakar, Z. R. A. (2020, July 12). Kuasa
Persekutuan Mengenai Islam. Sinarharian. Retrieved December 11, 2021, from
https://www.sinarharian.com.my/article/91777/KOLUMNIS/Kuasa-Persekutuan-mengenai-Islam.
[13] Ahmad Khasasi, M.Z., Salleh, A.D., &
Samsudin M.A.(2019). Kedudukan Dan Implikasi Perkara 3(1) Perlembagaan
Persekutuan Ke Arah Memartabatkan Kedaulatan Islam. Journal Of Contemporary
Islamic Law 4(2), 34-45.
[14] Ibid.
[15] Undang-Undang Malaysia. (n.d.).
https://legal.usm.my/v3/phocadownload/laws/Perlembagaan_Persekutuan.pdf
[16] Ibid.
[17]
Nasri, M.S., & Shiddeq, M.S. (2016). Isu
Penggunaan Kalimah Allah Oleh Pihak Kristian: Analisis Menurut Hukum Islam.
Jurnal ‘Ulwan, 1, 1-18.
[18] Ibid.
[19]
Meerangani, K. A., & Ramli, R. (2016). Isu
Penggunaan Kalimah Allah Oleh Pihak Kristian: Analisis Menurut Hukum Islam.
Jurnal Fiqh, 13, 117–138. https://doi.org/10.22452/fiqh.vol13no1.5
[20]
Penerbitan Majlis Agama Islam Selangor. (2015). Ajaran sesat
- Mais. Buku Terbitan MAIS. Retrieved December 11, 2021, from
http://www.mais.gov.my/wp-content/uploads/2019/07/Ajaran-Sesat-Merungkai-Kekusutan-Dan-Kecelaruan.pdf.
[21] Ibid
[22]
Pendedahan agenda - mais – majlis agama islam
selangor. (n.d.). Retrieved December 11, 2021, from http://www.mais.gov.my/wp-content/uploads/2019/07/Buku-Pendedahan-Agenda-Kristian-Completed.pdf.
[23]
Mohamad, A. R., Mohd Yaakop, M. R., & Mamat, S. A. (2019). Interfaith
Commission Malaysia: Analisis Ke Atas Penubuhannya Dalam Merealisasikan
Keharmonian Agama Di Malaysia: Interfaith Commission Malaysia: An Analysis of
its Establishment in Realizing Religious Harmony in Malaysia. ‘Abqari Journal,
11(1), 77-93. https://doi.org/10.33102/abqari.vol11no1.112
[25] Ibid
[26]
Akta Perkhidmatan Kewangan 2013 Dan Akta Perkhidmatan ... (n.d.). Retrieved December 11, 2021, from
https://www.bnm.gov.my/documents/20124/761700/ringgit_7.pdf.
[27]
Md. Sawari, S. S., & Ghazali, M. A. (2015).
Standard Piawaian Halal Di Malaysia Menurut Perundangan, Kelebihan Dan
Kekurangan(Legislation, Advantages And Disadvantages Of Halal Standards
Malaysia). UMRAN - International Journal of Islamic and Civilizational Studies,
2(2). https://doi.org/10.11113/umran2015.2n2.18
[28]
Wahab, A.A.(2014).
Faktor Penentu Pembayaran Zakat Oleh Entiti Perniagaan di Malaysia: Satu
Tinjauan Teori. Jurnal Syariah, 22(3), 295-322.
Comments